Gemlik Forum - Gemlik'in Paylaşım ve Tartışma Platformu

Uzmanlar, Ramazan ayında oruç tutmak isteyenleri ve özellikle riskli hasta grubunda olanları, doktor kontrolünde oruç tutmaları konusunda uyarıyor. Çünkü bazı hastalıklar oruç tutmayı güçleştiriyor, hatta engelliyor. Uzmanlar özellikle şeker hastalarının oruç tutmalarının sağlığa zararlı olduğunu belirtiyor. Ayrıca henüz diyabet ya da halk arasındaki adıyla şeker hastalığı teşhisi konmamış sağlıklı bireylerin de, oruç tutmaya başlamadan önce açlık kan şekeri yanında mutlaka tokluk kan şekerini de ölçtürmesi gerekiyor. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Diyabet Bilim Dalı'ndan Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ, açlık ve tokluk kan şekerinin oruç tutmaya başlanmadan önce ölçtürülmesi gerektiğini açıkladı.

Şeker hastalığı teşhisi konmamış sağlıklı bireyler oruç tutmaya başlamadn önce ne yapmalı?
Henüz diyabet ya da halk arasındaki adıyla şeker hastalığı teşhisi konmamış sağlıklı bireylerin de, oruç tutmaya başlamadan önce açlık kan şekeri yanında mutlaka tokluk kan şekerini de ölçtürmesi gerekiyor. Ancak açlık kan şekeri hem halk arasında çok iyi bilinirken, tokluk kan şekerinin önemi ve taşıdığı riskler pek fazla bilinmiyor. Bu nedenle öğünlerden sonra ortaya çıkan "tokluk kan şekeri" yükselmeleri özellikle Ramazan ayında gizli bir tehdit oluşturuyor. Çünkü diyabet hastalığında beslenme biçimi çok büyük bir önem taşıyor. Diyabetli olanların 3 ana ve 3 ara öğün olarak beslenmesi yani sık sık yemek yemesi gerekiyor. Oysa Ramazan'da bu beslenme şeklinin tam tersi uygulandığından diyabetikler için büyük bir risk ortaya çıkıyor. Diyabet hastası olanlar oruç tutarken, tedavide olması gerekenin aksine akşama kadar aç kalıyorlar ve şekerleri düşüyor. İftarda yenen yemeklerle de fazla miktarda glikoz kaynağı vücuda girdiği için şeker normal düzeyinin çok üstüne çıkıyor.

Diyabet hastalarının şekerli gıdalar tüketmeme nedeni nedir?
Diyabet tedavisinde vücuda çok fazla şeker kaynağı sokmamak ve pankreası zor durumda bırakmamak gerekiyor. Normal zamanda besinlerin içeriğine dikkat edilmezse, yemeklerde alınan karbonhidratlar sindirilerek şekere dönüşüyor. Öğünlerde yenen karbonhidrat miktarları dengeli olmalı, sofra şekerinden uzak durulmalı ve yemeklerdeki yağ oranı da önerilen miktarı aşmamalıdır.

Oruç tutmak diyabetli hastaları nasıl etkiliyor?
Glikoz olması gerekenden fazla olunca yaklaşık iki-üç saat sonra kanda insülin yükseliyor. Fazla insülin de tansiyona, aşırı kilo alımına, kan yağlarının yükselmesine yol açabiliyor ve damar sertliğini hızlandırabiliyor. Kalp hastalıklarının ortaya çıkma ihtimali çok yüksek olan Tip 2 diyabetlilerde ise kalp damar hastalıkları genellikle belirti vermiyor. Yenilen fazla miktarda yemeğe bağlı olarak iftardan sonra ortaya çıkan kalp krizi ve tansiyon yükselmesine ise şeker hastalarında daha sık rastlanıyor.. Bu nedenle şeker hastalarının oruç tutmaları sakıncalı. Açlık kan şekerine bakıldığı halde sağlıklı çıkanların da mutlaka tokluk kan şekerini de ölçtürmeleri gerekir.

Tokluk kan şekeri yüksekliği, kalp hastalıkları riskini de artırıyor mu?
Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ: Diyabet hastalarının kanında çok miktarda bulunan glikoz yani şekerin damar sertliğine neden olmasıyla, kalbe gelen kan miktarı azalıyor. Bunun sonucu olarak hissedilen göğüs ağrısı, kalp krizine veya ani kardiyak ölümlere neden oluyor. Özellikle öğünlerden iki saat sonra ortaya çıkan tokluk kan şekeri yüksekliği bu riski arttırabilir.

Diyabetin belirtileri nelerdir?
*Sık idrara çıkma
*Ani kilo kaybı
*Ağız kuruluğu ve çok su içme
*Açlık ihtiyacının artması ve çok yeme isteği
*Ciltteki yaraların veya kesiklerin yavaş iyileşmesi
*Kuru ve kaşıntılı bir cilt
*Ellerde ve ayaklarda uyuşma
*Halsizlik ve aşırı yorgunluk
*Tekrarlayan enfeksiyonlar
*Karıncalanma
*Bulanık görme
ailem.com: Kimler diyabet riski altında?
Prof. Dr. Kubilay Karşıdağ:
*Ailesinde diyabet hastalığı olanlar
*Şişman ve kilo fazlalığı olanlar
*Hareketsiz yaşantı sürenler
*Hamileliği sırasında kan şekeri yükselenler
*4 kilodan daha ağır bebek doğuran kadınlar
*Yüksek tansiyonlu hastalar
*Kan şekerini yükselten ilaç kullananlar
*Aşırı stres altında yaşayanlar

Sadece açlık kan şekeri testi diyabet teşhisi için yeterli mi?
Şeker hastalığı olmayan kişilerde yemekten sonra pankreasta üretilen insülin hormonu hızlı bir şekilde salgılanıyor. Ancak tip 2 şeker hastalarında, bu hızlı erken dönem insülin salgılanması kayboluyor. Açlık kan şekeri normal olan kişilerde öğünlerden 2 saat sonra ölçülen kan şekeri yüksek olabiliyor ve gizli şeker bulunabiliyor. Sadece açlık kan şekeri kontrolü ve tanısının tip 2 diyabette yetersiz. 100 hastadan 31'inin açlık kan şekerinin normal olmasına rağmen tokluk kan şekerine bakıldığında şeker hastası tanısı aldıklarını vurguluyorlar.

Diyabetiklerde ilaç tedavisi ve diyetinin önemi nedir?
Diyabetiklerin ilaç tedavisi ve diyeti kendi başına bırakması sakıncalı. İlaç ve insülin alan, hatta diyet yapan diyabetiklerin bunları kesinlikle aksatmaması gerekiyor. Çünkü bu ilaçların etki süreleri 8-12 saat arasında değişiyor ve hasta bu ilaçları almayı kendi başına bırakırsa kalp ve tansiyon hastalıkları riskini daha da artırmış oluyor.

Dünya ve Türkiye'deki diyabetli hasta sayısı nedir?
Dünyada 150 milyon, Türkiye'de 5 milyon diyabetli var! Türkiye'de 2 milyon 600 bin şeker, 2 milyon 400 bin de gizli şeker hastası var. Türkiye Diyabet Epidemiyoloji Çalışması sonuçlarına göre; 20 yaş üstü diyabet oranının yüzde 7.2 olduğu ve bunların yüzde 32'sinin diyabetli olduklarını bilmedikleri ortaya çıktı.

Tip 2 diyabet tanısı konulmuş hastaların yüzde 20–30'unda göz bozukluğu, yüzde 10–20'sinde böbrek bozukluğu, yüzde 30–40'ında hipertansiyon, yüzde 50–80'inde kan yağı bozukluğu ve yüzde 80–90'ında ise orta çaplı damar hasarı komplikasyonları saptanıyor. Ayrıca yaşam boyu süren, kronik bir hastalık olan diyabet; öğrenildiği ilk dönemde kişilerde ruhsal ve sosyal sorunlar da yaratıyor. Şeker hastalarının hormonal değişikliğe neden olan stresten uzak durmaları gerekiyor. Bu hastalarda depresyona daha sıklıkla rastlanıyor.