Gemlik Forum - Gemlik'in Paylaşım ve Tartışma Platformu

Yaz mevsiminin gelmesi ve

sıcakların artmasıyla birlikte başta çocuklar, yaşlılar ve hamileler olmak
üzere
herkesin kıştan farklı bir beslenme şeklini benimsemesi gerekiyor. Sebze
ve meyve
ağırlıklı beslenmeye önem verirken, bol su tüketmeyi de ihmal
etmemelisiniz.
Hayatımızın her döneminde olduğu gibi yaz mevsiminde de
dengeli bir beslenme
düzenine ihtiyacımız var. Özellikle de bu dönemde ağır
tatlılardan, büyük
porsiyon dondurmalardan, yağlı yiyeceklerden daha fazla uzak
durmamız gerekiyor.
Acıbadem Kadıköy Hastanesi Diyet Uzmanı Şengül
Sangu, "Yaz
sıcaklarında en önemli sorun sıvı ihtiyacının artması
ve bu ihtiyacın
giderilmemesinden kaynaklanıyor" diyor. Sıvı eksikliğinden
en çok
etkilenenlerin başında 0-1 yaş arası bebekler, çocuk, hamile ve
emziren kadınlar,
yaşlılar ve sporcular geliyor. Bu gruptaki insanların
beslenmelerine dahafazla özen
göstermelerinin gerekli olduğunu belirten Şengül
Sangu, dikkat edilmesi gereken
şeylerin altını çiziyor: "Öncelikle su
tüketimi artırılmalı, taze sebze-
meyva tüketimi artırılmalı, yağlı
besinlerden özellikle de kızartma ve
kavurmalar azaltılmalı."

Su
yoksa ayran
Bu arada besin
zehirlenmelerinin önüne geçebilme amacıyla
besinlerin korunması ve
saklanmasının da büyük önem taşıdığına
işaret ediyor Şengül
Sangu. Buna göre yiyeceklerin buzdolabının
dışında bırakılmaması son
derece önemli.. Sıcakta besinlerin daha
kolay bozulduğundan hareketle, özellikle süt
ve yoğurt gibi gıdaların günlük
olarak tüketilmesi ya da buzdolabında
saklanarak kısa sürede tüketilmesine de
dikkat edilmeli. Sangu, terle kaybolan
sıvının ve mineral eksikliğinin giderilmesi
için soğuk ayran içilmesini öneriyor:
"Ayran tansiyon düşüklüğünde
içine tuz katılarak içildiği takdirde olumlu
etki yapar, tansiyonu normal seviyeye
getirir. Hem de kolalı içecekler gibi şeker ve asit
içermediğinden vücudun
sıvı dengesinin ayarlanmasını sağlar."

/>Yaz mevsiminde
bebeklerin beslenmesine daha fazla özen gösterilmesinin altını
çizen Şengül
Sangu, yapılması gerekenleri şöyle özetliyor: "0-1 yaş
arası bebeklerin
ilk 6 aylarında düzenli anne sütü almaları gerekli enerji ve
sıvı
ihtiyacını karşılayacaktır. Bu dönem sadece anne sütü bebeğin
tüm
ihtiyacını karşılamak için yeterlidir. 6 aydan sonra ise anne sütü ile birlikte

çocuk doktorunuzun ve beslenme uzmanınızın önerileri ile ek besinlere
geçilmesi
doğru olacaktır."

Hamileler
Diyet Uzmanı
Şengül Songu, yaz
mevsiminde hamilelerin de beslenmesine dikkat etmeleri gerektiğini
belirtiyor. Vücut
ağırlığının arttığı, hormonal dengenin değiştiği
hamileler normal insanlara
göre sıcaklardan daha fazla etkilenirken,
sağlıklarını korumaları birinci
derecede önem taşıyor. Hamilelik
döneminde belirli miktarlarda kilo artışı anne
ve bebek sağlığı
açısından önemlidir. Bazı hamilelerde hem kendi hem de
bebeğin
sağlığını riske atacak şekilde kilo artışı görülmektedir.
Hamilelik
döneminde ne kadar kilo alınırsa alınsın zayıflama diyeti kesinlikle

düşünülmemelidir. Bu nedenle de hamilelerin diyet yapmak yerine aldıkları

gıdaların miktarına dikkat etmeleri gerekiyor.

Hamilelik döneminde
anne
adayının genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak bir beslenme

düzeninin getirilmesi büyük önem taşıyor. Aksi takdirde gebelik döneminde

alınan fazla kiloların verilmesi doğum sonrasında önemli sıkıntılara yol

açıyor. Özellikle da karın, kalça, bacaklar ve basenlerde biriken kiloların
vücuttan
uzaklaştırılmasında annenin emzirme durumuna göre, uzman
kontrolünde uzun
süreli bir diyetin yanısıra, düzenli spor yapılması
gerekiyor.

Eğer
hamilelik döneminde çok kilo alınmadıysa, süt,
yoğurt, ayran, doğal meyve suyu
içilerek vücudun sıvı dengesi korunabiliyor.
Anne adayında yüksek tansiyon söz
konusuysa, vücuttaki ödemi
artırdığından soda ve ayran içilmemesi öneriliyor.
Diyet Uzmanı Şengül
Songu, hamilelik döneminde, anne adaylarının yaz
beslenmesinde özen
göstermesi gereken noktalara özellikle dikkat çekiyor.

/>Hamile kadınlar
nasıl beslenmeli?
• Kalsiyumun zengin kaynağı olan
süt, yoğurt ve
peynir düzenli tüketilmeli,

• Su tüketimi 10
bardağın altına
inmemeli,

• Her gün 1 adet yumurta veya 1 porsiyon
etli sebze veya
kurubaklagil yemeği yemeye özen göstermeli,

•
Kurubaklagil, bulgur
karışımı yemekleri, C vitamininden zengin sebze ve meyvelerle
birlikte sık
yenmeli,

• Taze sebze ve meyve tüketilmeli. Hazır meyva
suları,
gazoz ve kolalı içecekler yerine taze sıkılmış meyva suları, ayran,
bitki
çayları, meyvanın kendi tadı ile yapılmış kompostolar, içecek olarak

tercih edilmeli. Kilo kontrolü için meyvanın kendisi tercih edilmeli,

/>•
Salam, sosis, sucuk gibi katkı maddeleri ve aşırı tuz içeren
yiyecekler mümkün
olduğu kadar yenmemeli,

• Kuru meyveler ve
kuruyemişler yoğun
enerjileri yanında, demir ve kalsiyum gibi minerallerden zengin
olduğu için beslenmede
uygun şekilde, alınan kilo kontrol edilerek tüketilmeli,
/>
• Yemeklerde
muhakkak iyotlu tuz kullanılmalı, doğal besinler ile
yeterli alınmayan iyot, ancak iyotlu
tuzun kullanılması ile anne sütünden
bebeğe geçer.

•
Sebzelerin, makarna ve eriştenin, mercimek,
nohut ve kuru fasulyenin haşlama suları
dökülmemeli, bu yiyecekler önceden
yıkanıp ıslatıldıktan sonra
pişirilmeli,

• Yenilen
yiyeceklerin besleyici değerini korumak ve özellikle
anemiyi (kansızlığı)
önlemek açısından yemeklerle birlikte çay, kahve
içilmemeli, yemek yedikten
1-2 saat sonra açık olarak içilmeli, içecek olarak
ıhlamur, nane, papatya gibi bitki
çayları tercih edilmeli,

• Pekmez
demir minerali içeriğine sahip bir
besindir. Şeker yerine tatlı olarak tercih edilmeli,
böylece kansızlığa karşı
önlem alınmış olur,

• Sigara
ve alkol kullanmamalı.

/>Emziren anneler
Kadınlar hamilelik döneminde
ortalama 12-15 kiloluk bir
ağırlık artışıyla karşı karşıya kalabiliyor.
Hamileliğin sona erip
bebeğin dünyaya gelmesiyle birlikte kadınlar için çok özel bir
dönem daha
başlıyor. Hamilelik döneminde alması gerekenin üstünde bir kilo

artışıyla karşı karşıya kalan anneler, eski beden ağırlıklarına

dönmek için sabırsızlanıyor. Bir yandan da bebeklerine düzenli olarak anne

sütü vermeleri gerekiyor. Zayıflama ve süt verme ikilemi de, anneleri bunaltıyor.

Uzmanlar bu dönemde bebeğin emzirilmesinin hayati önem taşıdığını

söylüyor. Çünkü en az 6 ay emzirilen bebeklerin, bağışıklık sisteminin

güçlendiği ve hastalıklara karşı korundukları bildiriliyor. Bu nedenle alınan

fazla kiloları takıntı haline getirmeden, gerekiyorsa yine bir diyetisyen kontrolünde

beslenmek son derece önemli. Böylece hem bilinçsizce diyet uygulamaktan
korunmuş
olunuyor, hem de sağlıklı beslenerek anne sütünün kesilmemesi
sağlanıyor.
/>
Yaz aylarında emziren annelerin, süt salımını belli
bir seviyede tutabilmek
için sıvı tüketimini artırması gerekiyor. Günde en az
2-2.5 litre su içilmesi
gerekiyor. Ayran ve süt içilmesi emziren annenin kalsiyum
seviyesinin artmasını
sağlarken, taze sıkılmış meyve suyu vitamin takviyesi
yapılmasına imkan
veriyor. Emziren annelerin başlıca 5 besin grubundan da
dengeli bir şekilde alması
gerekiyor. Normal beslenme listesine 500 kalorilik bir ek
yapılarak annelerin sağlıklı
beslenmesi mümkün oluyor. Annenin bebeğini
emzirdiği bu dönemde, vücut hala
doğumdan önceki haline dönmeye
çalışıyor. İnsan organizması birtakım
değişiklikleri kendi doğal
döngüsü içinde yapmayı başarıyorsa da, emziren
annelerin özen
göstermeleri gereken beslenme kuralları bulunuyor. Diyetisyen Şengül
Songu bu
kuralları sıralıyor.

Emziren anneler nasıl beslenmeli?
/>•
Emziren anneler eski vücut ağırlıklarına dönmek için acele
etmemeliler. Bu
süre 6 ay ya da daha fazla sürebilir. Emziren annelerin eski formlarına
dönmeleri
daha kolay olacaktır.

• Gebelik sırasında önerilenden
fazla
kilo alınmışsa her ay 2 kilo kaybetmek normaldir. Ayda 2 kilodan fazla ağırlık

kaybı doğru değildir.

• Lohusalar zayıflama diyeti
uygulamamalı.
Fakat lokum, şerbet gibi tatlı ve unlu, yağlı ve şekerli kalorisi
yüksek besinleri
aşırı yememeğe dikkat edilmeli. Bu besinler süt yapımına
yardımcı olmaz,
sadece kilo alınmasına yardımcı olur. Şekerli gıdalar
süt yapmaz ama kilo
yapar... Halk arasında süt yapsın diye anneye bol bol
şerbet, süt, yulaf, tahin
helvası, pekmez, baklava gibi tatlılar yedirilir. Bunların
sütü artırıcı hiç bir
etkisi olmaz.

• Sütü arttıran en
önemli besin sudur. Günde en az
2-2,5 litre su içilmelidir. Çünkü sütün
önemli bir kısmı sudur.

/>Sporcular
Düzenli spor yapan profesyonel
sporcuların yanısıra, sağlıklı
ve zinde bir yaşam için haftanın belirli
günlerinde düzenli spor yapanların dikkat
etmesi gereken en önemli unsur,
sıvı kaybı ile meydana gelebilecek tehlikelere
karşı dikkatli olmak.
Sporcuların diyetinde içeceklerin önemli yer tuttuğunu ifade
eden Diyet Uzmanı
Şengül Sangu, "Spor yaparken dayanıklı ve kuvvetli
olmak, sıvı
tüketimiyle yakından ilişkilidir. Fiziksel aktivite esnasında terleme ile
vücuttan
sıvı kaybı olmaktadır. Vücuttan kaybolan sıvı, kayıp
hızına
oranlı olarak yerine getirilmelidir" diyor. Vücut ağırlığının
yüzde
2-3 oranında azalmasına neden olan sıvı kaybının sporcunun

performansını olumsuz yönde etkileyeceğine işaret eden Sangu, şunları

söylüyor: "Yeterli sıvı tüketimi enerji oluşumunun sağlanmasında

vücut ısısının azaltılması ve serinlemenin sağlanmasında, besin

ögelerinin taşınmasında, doku ve organların korunmasında önemlidir.

Kaybedilen sıvı miktarı egzersiz süresine, yoğunluğuna ve ritim koşullarına

göre değişmektedir. Ciddi dehidratasyonun neden olduğu kalp krizi liseli sporcular

arasında ölüm nedenleri arasında 2. sırayı almaktadır." Sangu,
spor
yapan kişilerin dikkat etmesi gerekenlerin altını önemle çiziyor.

/>Sporcular
nasıl beslenmeli?
• Fiziksel aktivite öncesinde,
sırasında ve
sonrasında bol sıvı tüketmeye özen gösterin.

/>• Susama hissi
oluşmadan sıvı tüketmeye çalışın.

/>• Su, meyve suyu,
sporcu içecekleri sıvı gereksinimini karşılar.
Sıvıların soğuk tüketilmesi
mide kramplarına neden olacağı için fazla
soğuk olmayan sıvıları tercih
edin.

• Karbonatlı içecekler,
mide boşalmasını geciktirdiği ve
suyun bağırsaklardan emilimini geciktirdiği
için enerji harcanmasını artırırlar.
/>
• Alkol tüketimi idrar
oluşumunu artıracağı ve karaciğeri etkilediği
için yorgunluk oluşumuna
neden olmaktadır. Bu nedenle sporcular alkollü ve
karbonatlı içeceklerden uzak
durmalıdır.

• Günde 1 saatten
fazla egzersiz yapan sporcular
için sporcu içecekleri önem taşımaktadır. Bu tür
içecekler sıvı ve
enerjinin yanı sıra elektrolitleri" de içerirler.

/>• Sıcak
havalarda egzersiz yapılıyorsa sporcu içeceklerinden mineral
içerenler tercih
edilmeli gerekiyorsa yemeklerine tuz eklenmelidir.

•
Terleme ile vitamin
kaybı olmadığı için yeterli beslenen sporcuların içeceklerinde
vitamin
bulunması gerekli değildir.

• Kafeinli içecekler uyarıcı

etkisinden dolayı sporcularda dikkatli kullanılmalıdır (1 fincan / gün).


/>• Yarışma veya maç sırasında uygun karbonhidrat yüzdesine sahip
ve
mineral içerikli sıvı (sporcu içecekleri ve seyreltilmiş meyve suları) veya
barlar
tüketilmeli. Egzersiz sonrasında kaybolan sıvı ve boşalan karbonhidrat

depolarının yinelenmesi için ihtiyaç mutlaka karşılanmalıdır.