GEMLİK'İN TARİHCESİ

Uğur YUCA · Haz 19, 2007, 11:37 ÖÖ

Bursa'nın bir ilçesi,
Gemlik Körfezi kıyısında bulunan bu ilçe, Bursa'ya 30 km. uzaklıktadır.
Orhangazi-Yalova ve Mudanya arasındadır. Gemlik'in ortaçağdaki adı
Kius=Cius'tur. Bursa civarında kurulan en eski kent olup kuruluşu İ.Ö.XII.
yüzyılda Argonotlara kadar gider. Herodot'un ünlü tarihinde bölgemizden
söz edilen tek kent budur. Gemlik 1333 yılında Kara Timurtaş Paşa'nın
gayretleriyle feth edilmiştir. Gemlik sözcüğünün, Gemilik yani gemilerin
yanaştığı ve gemi üretildiği bir yer anlamından gelmiştir. 1087 yılında
Ebulkasım, Gemlik'i ele geçirip burada donanma yaptırdığı için bu adı
aldığı söylenir. Ancak bu konuda çeşitli başka savlar vardır. Texier,
Bursa'nın gömlekleri Gemlik limanından ihraç edildiği için, bu adın
"Gömlek'ten geldiğini savunur. Bilge Umar ise bu sözlüğün, Luwi
dilindeki "Kama=Gama" sözcüğünden geldiğini savunur. Kamila (
Kam-İla), yani "Kama Yurdunun Körfezi", Gemili'ye
dönüşebileceğini savunur. Bu savın bence tek savunulacak yanının
Gemlik'in eski bir kent olması ve hemen hemen tüm eski kentler gibi bu kentin de
adı Türklerden önceki devirde kullanılmasıdır. Nitekim Gemlik feth edildiğinde
de bu adı taşıyordu.Ancak bu yakıştırmanın yani Kam İla'nın
fonetik yapısı Kumla'ya daha çok uymaktadır.Olasılıkla Kumla
sözcüğü buradan gelmiştir.Çünkü bu köyler de eski köylerdir.Gemlik,Türklerin
ilk tersanesidir.İnegöl'den gelen keresteler bu limandan İstanbul'a
taşınmıştır.Bozburun ise Kürek için kesim alanıdır.
/>Kasaba'da Solaksubaşı Mehmet Ağa Camii,han ve hamam
yaptırmıştır.(B.O.A.Cevdet Evkaf no.18718)Demirtaş Paşa da bir mescid
yaptırmıştır.1888 yılında Gemlik'te 32 cami ve mescid ile,18 kilise
vardı.Ayrıca 2 tekke,9 han,565 dükkan,48 Okul,33 hamam,1 kaplıca ile 65 oda
vardı.Cuinet'in 1894 yılında yayınladığı kitapta; kent merkezinde 242
Müslümana karşılık 4620 Rum,107 Ermeni ve 178 yabancı olmak üzere toplam
5147 kişinin yaşadığını yazar.Bu tarihte ise Gemlik merkezinde ise üç kilise
varmış.Gemlik Bursa'daki Yıldırım Camii ve Medresesine vakıf
edilmiştir.Kasabanın gelirleri bu vakıflara yollanırdı.İlçeye bağlı birçok
köy,her yıl beş bin kürek verirmiş.Gemlik-Bursa karayolu 1856 yılında
yapılmıştır.Bu yolun yapılması ile Gemlik canlanmıştır.Gemlik uzun
yıllar Kite'ye bağlı bir köy idi.Bu ilçede şarap mukatası varmış
ki,kadı sicillerinde bu mukattanın2 yük akçe ettiği yazılır.Bu ilçe
sınırlarında XIX. Yüzyılında 650 Karakeçeli aşireti üyesi varmış.Bursa
Yıllıkla'rına göre Gemlik'teki Belediye örgütü kurulduktan sonra
zaman zaman başkanlığı Rumlar almıştır.Örneğin 1886'da Gemlik
Belediye Başkanı,Lugonidi Efendi adlı bir Rum'dur.5 kişilik Belediye
Meclisinde ise Todorani ve Ohannes Efendiler yer alır.İki yıl sonra Belediye
Başkanlığına Mehmet Rüştü seçilmiş,Bir yıl sonrada Nuri Bey,1892
yılında Dimitrus,1895 Andiriko,1890 yılında Coci,1906 yılında Armut Yanot
efendi 1908 yılında Andriko adlı bir Rum Başkan olmuştur.Bir yıl sonra yine
Andriko adlı bir başka Rum,Belediye Başkanı olmuştur.Bu tarihte ise 5 kişilik
Belediye Meclisinde Hacıoğlu Duyumidi,Hiristo Çaku,Petraki,Snodi Efendi,Papazoğlu
İspro Ağa adlı azınlıklar yer alır.
1908 Yıllığına göre
Gemlik'te 1.077 hane vardı.Bugün Gemlik'te Çarşı Alipaşa ve
Demirsubaşı adı ile anılan eski bir cami vardır.Bu cami 1858 yılında kapudan
Ali Paşa tarafından yenilenmiştir. Balıkpazarı (Yeni Cami) Camii ise aslında
Panagia Pazariotissa Kilisesi'dir. Ematullah(Küçük)Camii de eski bir
yapıdır.Gemlik'te ayrıca; Koimesis, H.Taxiarches, Panagia Theoskepatos,
Panagia Gorgoepikoss, H.Ignatios, H.Georgios Tes Kırizou,Christos kiliseleri ile kentin
Theotokos Hodegetria,Herakleion manastırları varmış. H.Georgios Manastırı ise
kentin güneyindeymiş. Armutlu'nun Yalova iline bağlanmasından sonra
Gemlik'e bugün 3'ü belde olan 21 köy bağlıdır.

Uğur YUCA · Haz 19, 2007, 11:37 ÖÖ

DJ_KUBİLAY · Ksm 17, 2007, 08:07 ÖS

gerçekten on numara bi yer..

Herbiseyim · Ksm 15, 2008, 08:59 ÖS

ugur gercekten sagol bılglendırdıgın ıcın hıc degılse boyle paylasımlar sayesınde bılgı sahıbı oluyoruz normalde nerde acıp ta googleden falan gemlık ın tarıhcesı yazcaz da arıcaz bulcaz sagol paylasımın ıcın

Hercules · Nis 05, 2009, 09:43 ÖS

vay beee nasıl bir tarihmis ole

ipek · Ksm 06, 2009, 01:49 ÖS

bilen bırılerı lutfen yardımcı olsun tarihi balıkpazarı ile ilgili bilgi arıyorum çok acil ... hiçbiryerde bir bılgı yok ne belediye ne anıtlar kurulu hıcbırınde kayıtlı gorunmuyor
ama bılen varsa yazsın cok yardmcı olmus olur

Uğur YUCA · Ksm 06, 2009, 06:30 ÖS

Alıntı yapılan: ipek - Ksm 06, 2009, 01:49 ÖS
bilen bırılerı lutfen yardımcı olsun tarihi balıkpazarı ile ilgili bilgi arıyorum çok acil ... hiçbiryerde bir bılgı yok ne belediye ne anıtlar kurulu hıcbırınde kayıtlı gorunmuyor
ama bılen varsa yazsın cok yardmcı olmus olur

tarihi balık pazarı ile ilgili sadece şuandaki cami kilise olarak kulanıylıyordu. eski kız mektebi halk egitim binaları buradaydı

axelle · Ksm 06, 2009, 07:52 ÖS

ellerine sağlık..

selo74 · Ara 30, 2009, 03:08 ÖÖ

Gemlik her zaman önemli bir noktada bulundu tersaneler olmasindan dolayi...ama her zaman merak etmisimdir nerden geliyor ismi diye...en yakin olanida gemilik olarak kullanildigi gemlik kisaltmasi olmustur sanirim...emeginize saglik

kamyo · Ksm 11, 2021, 01:07 ÖS

vay be gerçekten o nasıl bir tarihmiş

Drabis · Ksm 11, 2021, 04:42 ÖS

1300'den itibaren, yeni ortaya çıkan Türkler, Osman I'in önderliğinde, Marmara Denizi'nin güney kıyılarına baskın düzenlediler, 1320'de Prusa'yı (bugünkü Bursa) ele geçirdiler ve iki yıllık bir kuşatmadan sonra 1326'da Kyos'u ele geçirdiler. şehir yıkıldı, hayatta kalan Rum nüfus Argaton Dağları'na gitti. 3 yıl sonra, sakinlerin geri dönmelerine ve Meryem Ana'nın yıkılan tapınağının çevresine yerleşmelerine izin verildi. Sultan IV. Murad döneminde, Osmanlıların gemi inşasında Yunanlıların (ve özellikle Kyos'un) becerilerine bağımlılığı göz önüne alındığında, Kyos'a bazı özgürlükler ve Yunan belediye başkanını seçme hakkı tanındı.

Drabis · Ksm 11, 2021, 04:42 ÖS